Nhắc đến hôn nhân thực tế, thông thường sẽ được hiểu là việc nam, nữ sống chung với nhau như vợ chồng nhưng không đăng ký kết hôn, từ đó phát sinh quan hệ vợ chồng, con và tài sản như đối với hôn nhân được đăng ký kết hôn. Tuy nhiên không phải trong mọi trường hợp thì việc sống chung với nhau như vợ chồng đều được xem là hôn nhân thực tế, còn phải xét xem trường hợp đó có thuộc những trường hợp mà pháp luật quy định là hôn nhân thực tế hay không.
Theo quy định tại khoản 2 Điều 44 Nghị định 123/2015/NĐ-CP quy định: “Đối với trường hợp nam, nữ sống chung với nhau như vợ chồng trước ngày 03 tháng 01 năm 1987 mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích và tạo điều kiện để đăng ký kết hôn. Quan hệ hôn nhân được công nhận kể từ ngày các bên xác lập quan hệ chung sống với nhau như vợ chồng. Thẩm quyền, thủ tục đăng ký kết hôn được thực hiện theo quy định tại Điều 17 và Điều 18 của Luật Hộ Tịch.”
Bên cạnh đó, tại khoản 1 Điều 131 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định “Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập trước ngày Luật này có hiệu lực thì áp dụng pháp luật về hôn nhân và gia đình tại thời điểm xác lập để giải quyết”.
Như vậy, quan hệ hôn nhân được xác lập trước ngày 03/01/1987 thì áp dụng Luật hôn nhân và gia đình năm 2000. Tại mục 3 Nghị quyết 35/2000/QH10 hướng dẫn Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2000 quy định rõ việc áp dụng quy định tại khoản 1 Điều 11 của Luật này như sau:
- Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03/01/1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; nếu có yêu cầu ly hôn thì được Tòa án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000.
- Nam và nữ sống chung với nhau như vợ chồng từ ngày 03/01/1987 đến ngày 01/01/2001, mà đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này thì có nghĩa vụ đăng ký kết hôn trong thời hạn hai năm, kể từ ngày Luật này có hiệu lực cho đến ngày 01/01/2003; trong thời hạn này mà họ không đăng ký kết hôn, nhưng có yêu cầu ly hôn thì Tòa án áp dụng quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 để giải quyết, sau ngày này mà không đăng ký kết hôn thì sẽ không được công nhận là vợ chồng.
- Từ ngày 01/01/2001 trở đi, trừ trường hợp quy định ở trên mà nam nữ sống chung với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì sẽ không được công nhận là vợ chồng.
Theo đó, nam nữ cần đáp ứng các điều kiện về cả nội dung và hình thức để được công nhận là vợ chồng:
Hình thức: Hai bên phải sống chung với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 mà không đăng ký kết hôn.
Nội dung: Hai bên nam, nữ phải tuân thủ đầy đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình.
Nội dung này được hướng dẫn tại điểm c mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANTC-VKSNDTC-BTP ngày 03/01/2001 thì điều kiện để được coi là sống chung với nhau như vợ chồng khi họ đủ điều kiện kết hôn theo Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và thuộc một trong số các trường hợp sau:
- Có tổ chức lễ cưới khi sống chung với nhau;
- Việc họ về sống chung với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận;
- Việc họ về sống chung với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến;
- Họ thực sự sống chung với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.
PHÁP LUẬT TOÀN DÂN _ TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ
Hotline/zalo: 0909 36 47 49
Địa chỉ trụ sở chính: 47-49 Lam Sơn, P.2, Q. Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh.
Văn phòng đại diện: 9D6 đường DN3, KDC An Sương, P. Tân Hưng Thuận, Quận 12, TP. Hồ Chí Minh.
Website: phapluattoandan.com
Mail: info@phapluattoandan.com
Bạn cần tư vấn về vấn đề gì?